Poucas localidades teñen o seu topónimo tan enraizado á idiosincrasia das súas xentes. Como ben sabido é, “merca” procede de “ mercar”, ou o que é o mesmo “comprar”. É dicir, comprar e vender, que é ao que dedicaron tradicionalmente os seus “modus vivendi” a inmensa maioría dos seus habitantes (os tratantes), ao longo e ancho das feiras e mercados de Galicia. Por iso é polo que non resulte desatinado pensar que o xurdimento da súa capitalidade xurdise da feira que o día 26 de cada mes asentábase nun cruzamento de camiños.

Pero esta é penúltima historia, porque antes houbo outras e non menos interesantes que as dos seus veciños. Historias que nos deixaron vestixios tan singulares como que unha das súas aldeas denomínese A Mezquita, cando, que se saiba, alí nunca houbese ningunha. Ou si. Vaia a saber o viaxeiro!

Houbera ou non mesquita, o que se sabemos de certo -porque aínda está aí para ser contemplada- é da permanencia dunha das máis sobrias, e por iso espectaculares, igrexas románicas que se conservan en Galicia: San Pedro da Mezquita.

Como espectacular é a aliñada conxunción de hórreos ( canastros) que neste caso consérvanse na capitalidade do municipio e que dan fe de que a economía tradicional tamén ten moito que agradecer á fertilidade das súas terras bañadas longitudinalmente polo río Arnoia, ao pé do cal se debuxan outras paisaxes e outras localidades, outrora vivaces e mesmo señoriales, como Olás ou Ponte Hermida.